Κείμενο Συμβολής – Στεγαστική κρίση: Επιδραστικοί παράγοντες, επιπτώσεις – Συντακτική ομάδα Ο.Μ. Κουκακίου

Στεγαστική κρίση: Επιδραστικοί παράγοντες, επιπτώσεις

Στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη ο πρωτογενής τομέας της κατοικίας βρίσκεται σε κρίση αναδεικνύοντας χρόνια προβλήματα της στεγαστικής πολιτικής. Η κατάσταση πλέον απειλεί να επιβαρύνει την ανάπτυξη και να υποδαυλίσει περαιτέρω τις κοινωνικές εντάσεις.
Οι κυβερνήσεις μειώνουν δαπάνες στοχεύοντας επίμονα σε αντιπληθωριστικές πολιτικές κι έτσι η παραγωγή κατοικίας αφήνεται στην πρωτοβουλία του ιδιωτικού τομέα. Οι ιδιωτικές επενδύσεις real estate στην πράξη εφαρμόζουν τον αστικό «εξευγενισμό» (gentrification), στην ουσία αλλάζουν τον χαρακτήρα μιας αστικής περιοχής από χαμηλής αξίας σε υψηλής αξίας, αναγκάζοντας παράλληλα τους πολίτες να ξοδεύουν περισσότερα από το εισόδημά τους για στέγαση. Σημαντικό ρόλο σ’ αυτές τις διαδικασίες διαδραματίζουν οι έντονες τάσεις τουριστικοποίησης.
Στην Αθήνα μεγάλα τμήματα του κεντρικού τομέα της πόλης ήταν ήδη υποβαθμισμένα και δυσλειτουργικά πολύ πριν από τη μακρά περίοδο της κρίσης και παρέμειναν έτσι καθ’ όλη τη διάρκειά της, χωρίς βελτίωση και θετικές προοπτικές, χωρίς αντίσταση στον βίαιο «εξευγενισμό» τους. Οι πλατφόρμες βραχυπρόθεσμων μισθώσεων δημιούργησαν μια «φούσκα» στην αγορά ακινήτων και στις τιμές ενοικίων που δεν συνοδεύτηκε από σχέδιο παρέμβασης για αναβάθμιση των δημόσιων παροχών. Το 2023 οι ξένοι επένδυσαν 3 δισ. ευρώ για αγορές ακινήτων στη χώρα, σημειώνοντας αύξηση 40%, με το 85% αυτών να το παίρνουν ξένοι. Στην Αθήνα το 2023 εμφανίζονται στις πλατφόρμες 7.153 ακίνητα, 20% παραπάνω από το 2022.
Την ώρα που η ακρίβεια, η ενεργειακή φτώχεια, η στασιμότητα των μισθών και ο Πτωχευτικός Κώδικας -που οδηγεί σε πλειστηριασμούς- διαμορφώνουν ένα περιβάλλον γενικευμένης αβεβαιότητας, η δυσανάλογα μεγάλη αύξηση του κόστους στέγασης σε σχέση με τους μισθούς των κατοίκων έχει οδηγήσει σε αστικές συνθήκες κατοίκησης ιδιαίτερα ρευστές. Η κατοικία δεν αντιμετωπίζεται ως κοινωνικό αγαθό και δικαίωμα και μετατρέπεται όλο και περισσότερο σε εμπόρευμα και επενδυτικό προϊόν. Ειδικά τα νοικοκυριά με χαμηλά εισοδήματα ωθούνται σε αναγκαστικό εκτοπισμό από περιοχές των οποίων η αξία αναβαθμίζεται. Ο κίνδυνος του στεγαστικού αποκλεισμού αφορά ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, ενώ ταυτόχρονα διαπιστώνονται οι πολλαπλές διαστάσεις και όψεις του προβλήματος στέγης για τους νέους και τα νέα ζευγάρια, τροφοδοτώντας το πολύπλοκο δημογραφικό πρόβλημα.
Η άμβλυνση της κοινωνικής συνοχής συνδράμει στην προοδευτική αποδυνάμωση των γειτονιών της Αθήνας, οι οποίες ουσιαστικά χάνουν την ιστορική και πολιτιστική ταυτότητά τους. Ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. οφείλει να εκπονήσει και να επικοινωνήσει ένα ολιστικό πρόγραμμα για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, που σχετίζεται με το Δημογραφικό.
ΥΓ.: Για όποιον ενδιαφέρεται ειδικότερα, η Ο.Μ. Κουκακίου έχει εκπονήσει αναλυτική μελέτη για τη στεγαστική κρίση και τα προβλήματα της βραχυχρόνιας μίσθωσης.

Συντακτική ομάδα Ο.Μ. Κουκακίου